MİMARLIK EĞİTİMİ AKREDİTASYON DERNEĞİ - MİAK Kalite Değerlendirme Birimi (MİAKKDB)
İç Kalite Güvence Değerlendirme Raporu (İKGDR2023)
(MİAK-MAK 2023 yılı çalışmaları, Kalite Değerlendirme Birimi Yönergesi 3.1.a, b, c, d Maddeleri üzerinden incelenmiştir.)
3.1.a MİAK VE MİAK TOPLANTI TUTANAKLARI
MİAK’ın akreditasyon süreç ve sonuçları dahil, tüm çalışmalarına ilişkin belge ve raporlar “MİAK Arşivleme Yönergesi” ile belirlenen usullere göre arşivlenmektedir.
3.1.b. AKREDİTASYON KARARLARI
Akreditasyon için 2022 yılında başvuruda bulunmuş olan on dört programdan on dördü için ziyaret takımları oluşturulmuş ve kurum ziyaretleri, programların değerlendirme süreçleri ve akreditasyon işlemleri 2023 yılında tamamlanmıştır.
2022 yılı başvuru döneminde on ayrı kurumdan başvuru alınmış, bir kurum da 2023 Takvimi’ne göre önceki dönemden eklenmiştir. Bu kurumlar Program Bilgilendirme Çalıştayı’na katılmışlar ve dokuzu Öz Değerlendirme Raporu’nu teslim etmiştir. Rapor teslimi yapamayan iki kurum, 2024 Takvimi’nde devam etmek üzere erteleme için MiAK-MAK’a başvurmuştur. Dokuz kurumun ziyaret takımları oluşturulmuş, raporlar takım üyelerine teslim edilmiş ve ön rapor aşamasına gelinmiştir.
MiAK akreditasyon süreçlerinin birkaç döneme yayılması ve ÖSYM takvimi ile uyuşmaması nedeniyle MiAK-MAK Akreditasyon Takvimi ÖSYM takvimine uygun olacak şekilde yeniden planlanmış ve 2024 MiAK-MAK Akreditasyon Takvimi başvuruları Eylül 2023’te alınmıştır. İki kurum 2024 Takvimi’ne başvuruda bulunmuş, iki kurum da önceki takvimden kaydırılmıştır. Bu kurumların akreditasyon süreçleri ÖSYM Takvimi ve basılı kitapçığına yetişecek şekilde planlanmıştır. Bu kurumların yanı sıra gelecek dönemlerde MiAK’a başvuruda bulunmak isteyen programlara 16 Aralık 2023 tarihinde bilgilendirme çalıştayı yapılmıştır. Açık çağrılı olarak yapılan çalıştaya yirmiden fazla programdan katılım sağlanmıştır.
3.1.c EN AZ İKİ PROGRAMIN DEĞERLENDİRME SÜRECİ BELGELERİ
MİAK-MAK 2023 Akreditasyon Süreçleri Belgesi uyarınca hazırlanan 2024 MİAK Tutarlılık Komitesi Yönergesi ile çalışma usulleri çok yönlü olarak belirlenmiş olan MİAK Tutarlılık Komitesi’nin kurulmuş olması, akreditasyon kararları arasında olabilecek tutarsızlıkların önüne geçilmesi bakımından önemlidir.
Biri “6 yıl” (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Mimarlık Lisans Programı) ve diğeri “2 yıl gözetimli” (Başkent Üniversitesi Mimarlık Programı (%30 İngilizce) Programı) akreditasyon kararı verilen iki programın “Ziyaret Takımı Sonuç Raporları” incelenmiştir. MSGÜ Mimarlık Programı’nın, akreditasyon deneyimi bulunması, hazırlıkların uygun bir şekilde yürütülmesi, geniş eğitim kadrosu, iyi kurgulanmış eğitim programı ve tasarım stüdyoları, öğrenme kültürüne katkı sağlayacak fiziksel mekanlar ve birimin diğer bölümleri ile işbirliği ortamları nedeni ile 6 yıllık akreditasyona hak kazanması ile, Başkent Üniversitesi Mimarlık Programı’nın göreli olarak akademik personel sayısının azlığı, yarı zamanlı öğretim üyelerine bağlı olarak açılabilen seçmeli dersler, eğitim programında bazı konulara yeterince ağırlık verilememesi, bilgi paketlerinde bunların ortaya koyulamaması birimin diğer bölümleri ile işbirliği ortamlarının yeterince kurulmaması nedenleri ile 2 yıllık akreditasyona hak kazanmış olması,
“MiAK-MAK Süreçler Belgesi” ve MiAK-MAK Koşullar Belgesi” çerçevesinde tutarlı görülmüştür.
3.1.d YILLIK FAALİYET RAPORU
Yıllık Faaliyet Raporu, 1) Giriş; 2) Kurumsal Bilgiler; 3) MİAK ve MİAK-MAK 2023 Yılı Çalışma ve Etkinlikleri; 4) MİAK Dernek ve MİAK İktisadi İşletmesi Mali Durumu; 5) Sonuç bölümlerini içermektedir. Rapor, MİAK Web Sitesi’nden kamuya açık olarak izlenebilmektedir.
DEĞERLENDİRME
3.1.d (i) MiAK faaliyetlerinin kurumsal yapı, sürdürülebilirlik, sürekli iyileştirme, katılımcılık, standartlar, güvenilirlik, eğitim, şeffaflık ve arşivleme gibi konularda yönetmelik ve yönergelere uygunluğu
- Kurumsal yapı: En yetkili karar organı olan Genel Kurul 2023 yılı itibariyle MİAK’a kayıtlı 82 üyeden oluşmaktadır. MİAK Dernek Yönetim Kurulu (7 üye) ve Denetim Kurulu (3 üye) Genel Kurul tarafından seçilmektedir. Mimarlık Akreditasyon Kurulu (MİAK-MAK) (7 üye) 5 üyesi MOBBİG tarafından, 2 üyesi Mimarlar Odası Merkez Yönetim Kurulu tarafından belirlenmektedir.
MİAK-MAK Komisyonları’nda (Kalite Değerlendirme Birimi; Belge Güncelleme Komisyonu; Eğitim Komisyonu) ve MİAK Komiteleri’nde (Tutarlılık Komitesi; Finans Komitesi; İtiraz Komitesi) üçer üye bulunmaktadır. Son olarak 2023 yılında MİAK Çalışma Grupları (Uluslararası Çalışmalar Grubu 6 üye; Basın yayın İletişim Grubu 5 üye) kurulmuştur.
Komisyon, komite ve çalışma grubu üyeleri, MiAK ve MiAK-MAK Üyeleri’nin yanı sıra, MiAK-MAK’a çalışmaları ile destek veren akademisyen ve meslek insanlarına yapılan çağrılara yanıt veren gönüllüler arasından belirlenmektedir.
Dernekleşme ile başlayan ve MiAK İktisadi İşletmesi’nin kurulması ile devam eden kurumsallaşma çalışmaları çerçevesinde, kurumlar ile MİAK’ın çalışmalarını hukuksal olarak güvence altında sürdürmelerini sağlayacak olan “Mimarlık Eğitimi Akreditasyon Derneği (MiAK) Akreditasyon Çalışmaları Sözleşmesi” geliştirilerek tamamlanmıştır.
- Sürdürülebilirlik: MİAK’ın Dernek olarak 17.11.2021 tarihinde almış olduğu 2 yıl süreli
“Kalite Değerlendirme Tescil Belgesi, 09.06.2023 tarihinde yapılan başvuru arkasından yapılan değerlendirici toplantıları, çalışmalar ve YÖKAK denetimleri sonucunda 17 Mayıs 2025 tarihine kadar iki yıl uzatılmıştır. MİAK Yönetim Kurulu ve MİAK-MAK bünyesindeki komisyonlar, komiteler ve çalışma grupları içerisindeki görev dağılımları, stratejik plan çalışmaları, yıllık takvime bağlı olan ve sayıları azalmayan program akreditasyonları ile MİAK etkinliklerinin yönetmelik ve yönergelere uygun olarak yıllık bütçe çerçevesinde sürdürüldüğü görülmektedir.
- Sürekli iyileştirme: İlki 2022 yılı için hazırlanmış ve Web Sitesi’nde yayınlanmış olan ve 2023 yılı için de hazırlanan “İç Kalite Güvence Değerlendirme Raporu”, sürekli iyileştirmeleri yansıtma işlevi de görmektedir.
MİAK-MAK akreditasyon değerlendirme ve kararları 2022 yılında sonuçlanmış ve WebSitesi’nde ilan edilmiş olan programların değerlendirmelerini, tematik olarak
tablolar ve grafikler üzerinden inceleyerek güçlü ve gelişmeye açık yönler belirlemeyi amaçlayan “Tematik Analiz Raporu” hazırlanarak Web Sitesi’nde yayınlanmıştır.
Programların hazırlıklarında bu rapordan yararlanılacağı göz önünde bulundurularak, raporun her yıl yinelenerek paylaşılması olumlu olacaktır. “Tematik Analiz Raporu” nun yanı sıra geliştirilen “İtiraz Komitesi Yönergesi” ve “Şikayet, İtiraz ve Bilgi Edinme Formu” da WebSitesi’nde yayınlanmıştır.
MiAK’ın kurumsallaşmasına ve gelişimine katkısı olan “MİAK Çalışma Grupları”’ndan “Uluslararası Çalışma Grubu”’nun uluslararasılaşmaya katkısı beklenmektedir. “Central and Eastern European Network of Quality Assurance Agencies in Higher Education (CEENQA)”’a üyelik için başvurulmuş olması Türkiye’deki mimarlık programlarına uluslararası yeterlilik kazandırılması hedefi ile ilgili önemli bir adımdır. Web Sitesi’nin geliştirilerek güncellenmesi, Türkçe yanı sıra İngilizce yayınlanmasını da sağlamış bulunmaktadır.
“MiAK Basın Yayın İletişim Grubu” kurularak “MiAK Bülteni” planlanmış ve periyodik olarak dijital yayına başlamıştır. MiAK Bülteni, mimarlık ve mimarlık eğitimi, ortamı, bileşenleri ile sürekli iletişimi sağlamayı hedeflemektedir. Bülten içinde, tüm organları ile MiAK, MiAK-MAK ve aynı zamanda mimarlık meslek ve eğitiminde yer alan bileşenlerin MiAK ile etkileşimleri ile ilgili haber, duyuru, kısa yazı, açıklama, analizlerin yer alması planlanmaktadır.
- Katılımcılık: MiAK paydaşları olan eğitim ve akreditasyon kurumlarının davette bulunduğu 3 toplantıya (“Mimarlık ve Eğitim Kurultayı XII” / İYTE, İzmir; “MOBBİG 55” Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi, Lefkoşa; “MOBBİG 54” Fırat Üniversitesi, Elazığ) katılım sağlanarak MiAK adına sunumlar yapılmıştır. MİAK’a Yönetim Kurulu kararıyla yeni üye kabulleri yapılmaktadır. Henüz yeterli düzeyde bulunan program değerlendiricileri ve gözlemcilerinin, 2024 ve gelecek yıllar için artırılması amacı ile değerlendirici ve gözlemci adayları için MİAK-MAK tarafından 2023 yılında duyuru yapılmıştır; Web Sitesi üzerinden “online” başvuru olanağı bulunmaktadır.
- Standartlar: MiAK ve MiAK-MAK bağımsızlığını ve kendi bağımsız standartlarını, hızla oluşturmakta olduğu mevzuatıyla belgelemeyi ve güvence altına almayı
sürdürmektedir. Mevzuatın MİAK’ın kendi bağımsızlığı kadar, programların da özdeğerlendirme çalışmalarını kendi özgünlüklerini koruyarak sürdürmelerini
sağlaması gerektiği bilinmektedir.
Dışsal belirleyicilerle uyumlanmak bazı düzenlemeler yapılmıştır. MiAK akreditasyon süreçlerinin birkaç döneme yayılması ve ÖSYM takvimi ile uyuşmaması nedeniyle MiAK-MAK Akreditasyon Takvimi ÖSYM takvimine uygun olacak şekilde yeniden planlanmış ve 2024 MiAK-MAK Akreditasyon Takvimi başvuruları Eylül 2023’te alınmıştır.
- Güvenilirlik: MiAK Yönetim Kurulu kararı ile 15.02.2021 tarihinde kabul edilmiş olan “Mimarlık Eğitimi Akreditasyon Derneği (MİAK) Etik Kurallar Belgesi” ve bu belge içerisinde “Çıkar çatışması”, “MiAK Etik Kuralları”, “MiAK Gizlilik ve Etik Kurallar Beyanı” bulunmaktadır. “MiAK Gizlilik ve Etik Kurallar Beyanı” program değerlendirmelerinde gönüllü olarak görev alan etik yaklaşımı benimsemiş bireyler tarafından imzalanmaktadır.
MİAK Tutarlılık Komitesi Yönergesi (2024) ile çalışma usulleri çok yönlü olarak belirlenmiş olan MİAK Tutarlılık Komitesi’nin kurulmuş olması, akreditasyon kararları arasında olabilecek tutarsızlıkların önüne geçmenin etkinliğini artırması, dolayısıyla güvenilirlik bakımından önemlidir.
- Eğitim: “Program Bilgilendirme Çalıştayı” ve “Ziyaret Takımı Çalıştayı” yapılmaktadır; 2023 yılı içerisinde 2 MiAK-MAK Program Bilgilendirme Çalıştayı; 2 MiAK-MAK Ziyaret Takımı (takım üye ve gözlemcileri) Bilgilendirme Çalıştayı gerçekleştirilmiştir. MiAK-MAK Akreditasyon Takvimi başvuruları Eylül 2023’te alınması nedeni ile gelecek dönemlerde MiAK’a başvuruda bulunmak isteyen programlar için yapılan açık çağrı üzerine 16 Aralık 2023 tarihinde yapılan Bilgilendirme Çalıştayı’na yirmiden fazla program katılmıştır.
- Şeffaflık: Tüm çalışmaların yazılı belgeler üzerinden paydaşlara ve kamuya açık olarak yürütülmesi ilkesine önem verildiği ve uyulduğu görülmektedir.
- Arşivleme: MİAK’ın akreditasyon süreç ve sonuçları dahil tüm çalışmalarına ilişkin belge ve raporlar “MİAK Arşivleme Yönergesi” ile belirlenen usullere göre arşivlenmektedir.
3.1.d (ii) Güçlü ve gelişmeye açık yönler
Güçlü Yönler:
a) Mimarlık eğitimcilerinin ortak çalışmaları ile gerçekleşen bağımsız, tarafsız köklü bir akreditasyon kuruluşu olması;
b) Mimarlık bölümlerini kalite kültürü ve kalite güvencesi için dış akran değerlendirmesine özendirmesi;
c) Mimarlık programlarının akreditasyon için artan dış akran değerlendirme isteklerini ve başvuruları karşılama yetkinliği olması;
d) Program akreditasyon süreçleri için farklı mimarlık okullarından halen yeterli sayıda eğitimli değerlendirici sağlıyor olabilmesi;
e) MİAK organlarının deneyimli ve tarafsız kadrolarla yürütülüyor olması;
f) “Mimarlar Odası” ve tüm mimarlık bölümlerini temsil eden “Mimarlık Okulları Bölüm Başkanları İletişim Grubu (MOBBİG)” ile güçlü iletişim ve işbirliği olması;
g) Akreditasyon faaliyeti yürütme yetkisinin YÖKAK tarafından ikinci kez, 17.11.2023 - 17.05.2025 tarihleri arasında iki yıl uzatılmış olması.
Gelişmeye Açık Yönler:
a) Akreditasyon süreçlerine öğrenci katılımının bugüne kadar olan deneyimler değerlendirilerek gelişmeye ve/veya iyileştirmeye açık yönlerine ilişkin çalışmalar yapılabilir.
b) İleriye dönük artan başvurular da düşünüldüğünde, halen özveriye dayalı olarak sürdürülen yoğun mimarlık eğitimi akreditasyonu ziyaret çalışmaları için eğitim ve görev alan değerlendiricilerin emeklerinin karşılanması üzerinde düşünülecek bir konudur.
c) Tematik analiz raporlarının tüm mimarlık eğitim programlarının yararlanması bakımından gelişerek sürdürüleceği anlaşılmaktadır.
d) “Central and Eastern European Network of Quality Assurance Agencies in Higher Education (CEENQA)”’a üyelik için başvurulmuş olması MİAK’ın uluslararasılaşma hedefi doğrultusunda gelişmesi yanı sıra Türkiye’deki mimarlık programlarına uluslararası yeterlilik kazandırılması hedefi için atılmış bir adımdır.
e) MİAK Dernek ve MİAK İktisadi İşletmesi’nin gelirleri, üyelik giriş ödentileri ve yıllık üye aidatları ile program akreditasyon ödemeleri ile sınırlı bulunmaktadır. İçinde bulunulan ekonomik koşullarda yapılabilecek artışlarla var olan uygulama ve gelişmelerin sürdürülebileceği düşünülebilir; ancak yeni gelişmeler için yeni ekonomik kaynaklar gerekebilecektir.
3.1.d (iii) Daha önce belirlenen gelişmeye açık yönler konusunda yapılan iyileştirme çalışmaları
a) Stratejik planın ve performans göstergelerinin bulunmaması:
Stratejik Plan hazırlanmış ve verileri toplanmıştır; 2024 ilk aylarında WebSitesi’nde yayınlanacaktır.
b) Tematik analizlerin yapılmamış olması:
“Tematik Analiz Raporu 2022” hazırlanmış ve Web Sitesi’nde yayınlanmıştır. 2022 yılı içerisinde akreditasyon kararı sonuçlanmış olan programların tematik alanlarda
değerlendirmeleri yapılacaktır.
c) Şikayet mekanizmasının açık olmaması:
Geliştirilen “İtiraz Komitesi Yönergesi” MiAK Yönetim Kurulu tarafından onaylanarak Web Sitesi’nde yayınlanmıştır. “Şikayet, İtiraz ve Bilgi Edinme Formu” Web Sitesi’ne eklenmiştir.
d) Ziyaret takımlarının süreçle ilgili geri bildirimini verimli olarak alamamak:
MİAK-MAK Akreditasyon Süreçleri Belgesi’ne 2023 yılında yapılan güncellemede, ziyaret sonrası program tarafından doldurulması istenen EK D: MİAKMAK Program Akreditasyon Süreci Değerlendirme Formu 1 ve EK E: MİAK-MAK Ziyaret Takımı Akreditasyon Süreci Değerlendirme Formu 2 eklenmiştir.
e) Öğrenci katılımının arttırılması, öğrencilerin ziyaret öncesi bilgilendirilmesi, öğrenciler arası iletişimin güçlendirilmesi süreçlerinin zayıf olması Değerlendirme süreçlerine öğrenci gözlemci adaylarını katılımının teşvik edilmesi ve ziyaret takımlarında aktif katılımları için çalışmalar yapılması uygun olacaktır.:
Mimarlar Odası öğrenci temsilcilerinden seçilen, ancak yeterince aktif katılımda bulunmadığı değerlendirilen öğrenci gözlemciler yerine, değerlendirme süreçlerine akredite olmuş kurumlara yapılan çağrı ile belirlenen ve çalıştaylarda eğitim alan öğrenciler katılmaktadır. Gelecek dönemlerde davet eden kurumlarda açık çağrılı çalıştaylarla akreditasyon bilincinin öğrencilerden başlayarak yaygınlaştırılması planlanmaktadır.
4. Değerlendirme ve öneriler:
- Stratejik planın ve performans göstergelerinin saptanması ölçme değerlendirme için önemlidir.
- Tematik Analiz Raporları düzenli olarak hazırlanıp yayınlanmalıdır.
- Pandemi koşullarının zorlayıcılığı Ziyaret Takımları’nın, programlarla aynı kentlerde bulunan üyelerle kurulmasına yönlendirmişti. Bu koşulların ortadan kalkması dolayısı ile Ziyaret Takımları’nın olabildiğince farklı kentlerden üyelerle oluşturulması farklı bakış açılarının bir araya getirilmesi için olumlu olacaktır.
- Ziyaret Takımı öğrenci üyeleri, ziyaret gerçekleşene kadar mezun olabilmektedir. Bu nedenle, 2-3 Yıl öğrencilerinin seçilerek eğitim verilmeleri kurumlar arası karşılıklı iletişimi güçlendirecektir.
- Öğrenciler eğitim sürecinin ana paydaşı olduklarından, çeşitli sosyal medya platformlarında akreditasyon konusunda bilinçlendirilmelerine yönelik çalışmalar
- yapılmalıdır. Bu sayede öğrencilerin eğitim gördükleri kurumlarda akreditasyon çalışmalarının başlaması yönünde içsel talep yaratmaları sağlanabilir.
- Akreditasyon Ziyaret Takımı üyelerinin süreci ve takım içi görev dağılımlarını değerlendirdikleri anket formlarının olması şeffaflık için önemlidir.
- Halen özveriye dayalı olarak sürdürülen yoğun mimarlık eğitimi akreditasyonu ziyaret çalışmaları için eğitim ve görev alan değerlendiricilerin emeklerinin karşılanması, yeterli sayıda eğitimli değerlendirici sağlanabilmesi için de gerekli görünmektedir.
MiAK Kalite Değerlendirme Birimi - 06.2024
